Bệnh lem lép hạt lúa đang là một trong những vấn đề đáng lo ngại đối với bà con nông dân, đặc biệt là tại các vùng sản xuất lúa lớn như Việt Nam. Không giống như các loại sâu bệnh hại lúa khác, bệnh lem lép hạt lúa là một hiện tượng phức tạp được gây ra bởi nhiều yếu tố khác nhau, điều này làm cho việc xác định nguyên nhân và tìm ra biện pháp phòng trừ hiệu quả trở nên thách thức đối với bà con nông dân.
Hãy cùng Rocken tìm hiểu về bệnh lem lép hạt lúa và áp dụng những biện pháp để ngăn chặn sự lây lan của bệnh lem lép hạt lúa góp phần vào sự phát triển bền vững của nền nông nghiệp Việt Nam thông qua bài viết sau đây.
Bệnh lem lép hạt lúa là gì?
Bệnh lem lép hạt lúa là một vấn đề nghiêm trọng trong nông nghiệp, ảnh hưởng đến chất lượng và sản lượng của cây lúa. Hiện tượng này xuất hiện khi hạt lúa bị mất chất lượng, thường có hai biểu hiện chính: lửng và lép. Lửng là khi bên trong hạt có một lượng gạo ít, làm giảm chất lượng và trọng lượng của hạt, trong khi lép là khi bên trong hạt không có gạo hoặc chỉ có một ít gạo rất nhỏ, dẫn đến hạt trở nên nhỏ và không thể sử dụng được.
Bệnh lem lép hạt lúa không chỉ gây giảm năng suất mà còn làm giảm chất lượng của hạt gạo và ảnh hưởng đến khả năng sử dụng hạt làm giống, gây tổn thất kinh tế đáng kể cho nông dân, điều này làm cho việc kiểm soát và phòng trừ bệnh này trở thành một vấn đề quan trọng trong sản xuất lúa.
Nguyên nhân gây ra bệnh lem lép hạt lúa
Bệnh lem lép hạt trên cây lúa thường phát triển từ giai đoạn lúa trổ bông đến chín sữa, đặc biệt là khi thời tiết ẩm và mưa nhiều. Không có giống lúa hoặc thời vụ nào hoàn toàn tránh được bệnh này, và nếu không phòng trừ kịp thời, tỉ lệ hạt lép lửng sẽ cao, gây thiệt hại lớn cho sản lượng lúa. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:
Nhện gié
Nhện gié, loài côn trùng thường sống trong các bẹ lá của cây lúa. Khi số lượng nhện tăng cao, chúng có thể leo lên bông lúa để hút chất dinh dưỡng từ gié lúa đang phát triển, dẫn đến hiện tượng lúa mọc thẳng và một phần lớn hạt bị lép.
Nấm và vi khuẩn
Có đến 12 loại nấm khác nhau gây ra bệnh lem lép hạt ở cây lúa như Pyricularia Oryzae, Alternaria Padwickii, Tilletia Barclayana, Bipolaris Oryzae, Phoma SP, Ustilagonoides Virens,… Trong các nguyên nhân gây ra bệnh lem lép hạt trên lúa, nấm được xem là yếu tố quan trọng nhất.
Đất bị nhiễm phèn, nhiễm mặn
Vi khuẩn chủ yếu gây ra bệnh lem lép hạt trên lúa là khuẩn Burkholderia Glumae, tồn tại trong tàn dư của vụ trước hoặc trong đất, nước. Khi lúa bị nhiễm khuẩn, hạt sẽ bị thối đen hoặc xuất hiện các vết bệnh trên vỏ.
Cách nhận biết triệu chứng bệnh lem lép hạt lúa
Triệu chứng bệnh lem lép hạt lúa có thể được nhận biết qua các dấu hiệu sau:
Lép đen
Lép đen là một biểu hiện của bệnh đen lép hạt lúa, do các loại nấm gây ra. Trên hạt lúa bị nhiễm bệnh, sẽ xuất hiện các vết màu tím đến tím đậm hoặc màu nâu nhạt đến đậm. Khi độ ẩm trong không khí tăng cao, bề mặt của những vết màu này thường sẽ phủ bởi một lớp phấn màu trắng.
Lép vàng
Bệnh lép vàng là biểu hiện của một loại bệnh do vi khuẩn gây ra. Khi lúa bắt đầu trổ bông, vỏ trấu mở ra, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập vào bên trong hạt lúa. Những nhánh gié mà hạt lúa bị nhiễm bệnh sẽ không thể thụ phấn được và thường bị lép. Vỏ trấu của những hạt này thường không biến màu hoặc có màu vàng, xanh nhạt.
Khi hạt lúa trở nên cứng, những nhánh không bị bệnh sẽ uốn xuống, trong khi những nhánh bị bệnh sẽ đứng thẳng, gây ra hiện tượng bà con thường gọi là bắn máy bay. Khi tách vỏ trấu của hạt bị nhiễm bệnh, phôi nhũ thường bị thối và không thể thâm nhập vào hạt gạo.
Xem thêm: Top 10 các loại bệnh trên cây lúa thường gặp phổ biến hiện nay
3 biện pháp phòng trừ bệnh bệnh lem lép hạt lúa hiệu quả nhất
Dưới đây là top 3 biện pháp phòng trừ bệnh lem lép hạt lúa hiệu quả nhất:
Sử dụng thuốc trừ bệnh
Trước hết, việc xử lý giống trước khi ngâm ủ là bước quan trọng để loại bỏ các hạt lúa bị nhiễm bệnh. Điều này giúp giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh cho cây lúa trong quá trình trồng. Ngoài ra, phòng trừ tốt các loại bệnh như đạo ôn, bạc lá, khô vằn, vàng lá, đốm nâu, vết nâu trước khi lúa trổ cũng là một biện pháp hiệu quả. Điều này giúp hạn chế sự tấn công của các loài nấm và vi khuẩn gây ra những căn bệnh này, từ đó giảm nguy cơ hạt lúa bị lem lép.
Bên cạnh đó, việc sử dụng thuốc trị bệnh lem lép hạt lúa phổ rộng như Rocken ARENA là một trong những giải pháp hiệu quả. Loại thuốc này có khả năng tẩy sạch rong rêu, diệt khuẩn trừ nấm hại cây trồng, giúp trị bệnh cháy bìa lá lúa do vi khuẩn (bạc lá) và phòng trừ nhiều loại nấm bệnh, vi khuẩn khác như rỉ sắt, nấm hồng, rong rêu, thán thư, thối trái, khô cành, khô vằn và lem lép hạt.
Một lựa chọn khác là sử dụng thuốc Rocken TOMAK (Vô gạo), một loại thuốc khác cũng có hiệu quả trong việc ngăn chặn sự phát triển của bệnh lem lép hạt lúa. Thuốc này giúp tăng năng suất, tăng chất lượng và tăng lợi nhuận, đồng thời ngừa hiện tượng lem lép hạt, giúp cây lúa phát triển mạnh mẽ và khỏe mạnh hơn.
Lựa chọn hạt giống tốt
Bằng việc sử dụng hạt giống không bị nhiễm bệnh, sẽ là nền tảng vững chắc để ngăn chặn sự lây lan của bệnh lem lép hạt lúa – một vấn đề gây ra không ít đau đầu cho người nông dân.
Hạt giống chất lượng không chỉ là đầu vào quan trọng mà còn là bí quyết giúp cây lúa phát triển mạnh mẽ và có khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh. Chúng không chỉ mang lại hiệu suất cao mà còn tạo ra một vườn lúa khỏe mạnh, giảm thiểu rủi ro mất mùa và tăng cường thu nhập cho người nông dân. Hơn nữa, việc chọn lựa những giống cây lúa chất lượng cao giúp người nông dân tối ưu hóa hiệu suất và góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành nông nghiệp.
Canh tác phù hợp
Trước khi ngâm ủ, quan trọng phải phơi khô và sấy lúa giống để loại bỏ những hạt bị lép lửng, vì chúng có thể mang nhiều mầm bệnh lây nhiễm cho cây lúa trong vụ trồng tiếp theo. Sạ giống với mật độ phù hợp, khoảng từ 100 đến 120 kg/ha để đảm bảo sự phát triển đồng đều và hiệu quả của cây lúa. Bón phân cân đối giữa đạm, lân và kali để đảm bảo cây lúa có đủ dưỡng chất cho sự sinh trưởng và phát triển, đặc biệt là trong giai đoạn nuôi hạt, tránh tình trạng bón dư đạm gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của cây lúa.
Hy vọng rằng những thông tin hữu ích về bệnh lem lép hạt lúa đã được Rocken cung cấp sẽ giúp bà con nông dân sớm nhận biết và áp dụng các biện pháp phòng trừ kịp thời, từ đó mang lại một mùa màng bội thu. Để giải đáp các thắc mắc liên quan đến việc sử dụng các loại thuốc trừ sâu bệnh cho lúa, hãy liên hệ Rocken ngay hôm nay, chúng tôi sẵn lòng hỗ trợ và tư vấn để giúp bà con đạt được thành quả trong sản xuất nông nghiệp!